Yurtdışındaki Yabancı Merkezli Firmaların Türkiye’de İrtibat Bürosu ve Şube Açmaları; Aralarındaki Fark ve Benzerlikler

Türkiye ile girişimciler arasındaki ticari bağ kurmada önemli bir adım olan irtibat bürolarının açılışlarının önemi artmaktadır.

Birçok uluslararası firma, son yıllarda yüzlerce milyon dolarlık bağlantılarının ardından, Türkiye'ye irtibat bürosu açma konusunda karar almıştır. Firmalar, Türkiye'nin gelişmiş ağını kullanarak, işlerini arttırmak veya başlamak amacıyla, ortaklıklara veya üretim tesislerine yatırım yapmak için Türkiye'ye irtibat bürolarını açmaktadır.

Türkiye'de açılacak olan irtibat bürolarının, kurulmuş irtibatları güçlendirme, firmalar arasındaki etkileşimi arttırma ve gelişmiş altyapıya erişme gibi çeşitli avantajları vardır. Bunu, Türkiye'nin fiziksel altyapının güçlü olmasıyla, artan stratejik önemiyle ve ekonominin önemli bir seviyeye gelmiş olmasıyla desteklemektedir. Ayrıca, Türkiye'de irtibat bürosu açmak, firmalara üretim maliyetlerini düşürme açısından da çok avantaj sağlar.

Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu 05.06.2003 tarih 4875 sayılı Resmî Gazete, Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu Uygulama Yönetmeliği 20.08.2003 tarih 25205 sayılı RG) ve Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu Uygulama Yönetmeliği Hakkında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik 03.07.2012 tarih 28342 sayılı RG) göre işlemler yapılmaktadır.

- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından izin alması gerekmektedir.

- Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğünde gerekli kuruluş ve uzatma işlemleri yapılmaktadır.

- Türkiye'de irtibat bürosu açacak olan, yabancı ülkede faaliyet gösteren firmanın kendi ülkesinde en az 1 yıl boyunca faaliyette olması gerekir. Ve bu şirketin faaliyet konusu, Sermayesi, Cirosu, Personel sayısı gibi konular değerlendirildikten sonra izin verilir.

İrtibat Bürosu Açmak İlk Müracaat

- Başvuru Formu

- Bilgi Formu

- Beyanname ve Taahhütname (irtibat bürosunda yapılacak işlemlerin kapsamı ve ticari faaliyet göstermeyeceğine dair)

- Yabancı Şirkete ait bir Faaliyet (Sicil) belgesi (apostilli)

- Yabancı Şirket hakkında Gelir tablosu Bilanço Bilgileri

- Yabancı Şirket tarafından hazırlanmış bir faaliyet raporu

- Beyannameyi imzalayan yetkilinin imza yetkisini gösteren bir belge (apostilli)

- İrtibat bürosunun faaliyetlerini yürütmekle görevli olan kişiye verilmiş bir yetki belgesi

- Kuruluş İşlemlerinin başka bir kişi tarafından yürütülmesi halinde vekaletname

İrtibat Bürosu Açtıktan Sonra Uzatma Talepleri

- İlk Başvurularda azami 3 yıl izin verilir.

- Uzatmak için yine Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğü’ne başvuru yapılır.

Uzatma talebinde bulunulduğunda (Süre Bitmeden Başvurulması Gerekiyor) İrtibat bürosunun geçmiş yıl faaliyetleri, Geleceğe yönelik İş Planı ve hedefleri, Harcama Tutarı ve Personel Bilgilerini verdikten sonra uzatma talebinde bulunulabilir. Faaliyetin niteliğine uygun olarak belli tarihlerde uzatılabilir.

Pazar Araştırması ve Yabancı Şirketin Mal ve Hizmetlerini tanıtmak üzere izin alan irtibat bürolarının faaliyet süreleri UZATILAMAZ

Süresi Uzatımı ve Ne kadar Yıl Olabilir,

-Temsil Ağırlama 5 Yıl

- Teknik destek 5 Yıl

- Haberleşme Bilgi Aktarımı 5 Yıl

- Bölgesel Yönetim Merkezi 10 Yıl

- Türkiye’deki Tedarikçilerin standart ve kalite açısından kontrolü ve tedarikçi temini 5 yıl

Bu izni alan irtibat büroları vergi dairesine kayıt belgesinin ve kira kontratının bir örneğini 1 ay içinde Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğü’ne teslim etmek zorundadır.

Büroların adresinde, Unvanın da yetkililerde herhangi bir değişiklik olursa eğer 1 ay içinde Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğü’ne bildirmek zorundadır.

İrtibat Bürolarının İşleyişi

Her yıl en geç mayıs ayı sonuna kadar büronun geçmiş yıl faaliyetleri konusunda bir bilgi formunu Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğü’ne vermek zorundadır. Bu formu iletmeyen İrtibat bürolarının süre uzatma talepleri değerlendirilmeye alınmaz. Faaliyet izinleri tekrarı halinde resen iptal ediliyor.

İrtibat Bürolarının Kapatılması

Kapatma işlemleri vergi dairesinden yapılır ve yoklama fişi ve işi bırakma tutanağı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğü’ne verilir. İrtibat büroları kapanış ve tasfiye sonucunda oluşan tutarda fazlasını ülkelerine transfer edemezler.

İrtibat Bürolarının Mükellefiyeti

Defter Tutma Zorunlulukları Yoktur. Ancak Banka kayıtlarının tutulması gerekir tüm harcamalar yurtdışından gelen paralarla yapılmalıdır.

Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi yönünden sorumlu değillerdir.

Ticaret odasına tescile ve V.U.K.na tabi değillerdir.

Kira Stopajı yönünden ve Mali müşavirlik stopajı yönünden mükellefiyetleri vardır.

Çalışanlarının muhtasarda gelir vergisi SIFIRDIR. Ancak çalışan Türk ise çalışan Türk Sonraki yılın mart ayında şahsi Gelir Vergisi Beyannamesiyle vergiyi ödemek zorundadır.

YURTDIŞINDAKİ YABANCI FİRMALARIN TÜRKİYE’DE ŞUBE AÇMALARI

Türkiye’de, uluslararası firmalar için şube sahibi olmak çok sayıda avantajlara sahip olmalarını sağlar. Türkiye birincisi hem küçük hem de büyük ölçekli işletmelere iş için uygun ticari ve ekonomik koşullar sunmaktadır. İkincisi, açtıkları şubelerle Türkiye’de vergi avantajlarına sahip olurlar. Bunların arasında, vergi avantajları, kar vergilerinin düşük oranı ve gümrük vergilerinde indirimleri sayılabiliriz. Üçüncü olarak, uygulanan hukuki normlar ve mevzuatların şube açmalarını kolaylaştırmaktadır.

Şube Açılış İşlemleri,

Tescil İlan ve Kuruluş Belgeleri Şubenin açılacağı Ticaret Odasına Kayıt Ettirilecektir. Şubeler dar mükelleftir. Sadece Türkiye’de elde ettiği gelirler üzerinden vergilendirilecektir.

Dilekçe
Taahhütname
Oda kayıt Beyannamesi
Yurt dışındaki Merkez İşletmenin Güncel Sicil Kayıtları (Faaliyet Belgesi) Apostilli
Yurt dışındaki Merkez İşletmenin Şirket Sözleşmesi Apostilli
Merkez İşletmenin Şube Açma ve Şubeyi tam yetkili kişinin belirtildiği karar apostilli
Şube açacak işletmenin unvanı türü işletme konusu kuruluş tarihi, sermayesi, sicil numarası tüm bilgileri,
Tam yetkili olarak temsil edecek kişilerin Adı soyadı Kimlik numarası, imza beyannameleri, yabancı uyruklu kişilerin pasaport çevirileri, İkamet belgeleri veya adres beyan yazısı
Merkezin yetkilileri tarafından imzalanmış beyannamenin (apostilli) onaylı noter tasdikli tercümesi
Vekaletname ile işlemler yapılacaksa (apostilli) olarak Türkçe tercümesi
Yerleşim Yeri Türkiye’de bulunan en az bir müdür atanmalıdır.
Merkezin bulunduğu ülkenin hukukuna göre o ülkenin ilgili makamından alınmış olan ülkemizde şube açabileceğini gösteren yazı (apostilli) noter tasdikli
Bakanlıktan onay alınması gereken mesela bir finans kurumu ise hem ülkemizdeki ilgili bakanlıktan hem de ülkesindeki ilgili bakanlıktan alınmış izin yazısı

Şube Açıldıktan Sonra İşleyişi

Yine irtibat bürosun da olduğu gibi aşağıdaki kanun ve yönetmeliklere göre işlemleri devam ettirilmektedir.

Verilmesi Gereken Formlar,

Faaliyet Bilgi Formu

Şirketin ortağının yabancı olması durumunda her yıl mayıs ayında Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğüne gönderilmesi gerekir.

Sermaye Bilgi formu

Şirketin yabancı ortağının Sermayesinde bir değişiklik olması durumunda Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğü’ne 1 ay içinde verilmelidir.

Hisse Devri Bilgi formu

Şirketin yabancı ortağının hisse devri olması durumunda Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğü’ne 1 ay içinde verilmelidir.

Şube Kapanışı

Kapatma işlemleri tasfiye süreci ile ticaret odasından ve vergi dairesinden yapılır ve vergi dairesinin yoklama ve işi bırakma tutanağı ve ticaret odası ilgili ticaret sicil gazetesi Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğü’ne verilir. Ülkemizdeki sermaye şirketlerinin kapatma prosedürleri uygulanır.

Şubelerin Mükellefiyeti

V.U.K.na göre Defter Tutma Zorunlulukları Vardır. Yevmiye Kebir Envanter Genel Kurul Müzakere Defteri ve Pay Defteri tutmak zorundalar ve noter onay işlemlerini yapmak zorundalar.

Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi yönünden mükelleftirler.

Dar mükelleftirler sadece Türkiye’de elde ettikleri gelirler üzerinden vergilendirilirler.

Ticaret odasına tescile ve V.U.K.na tabidirler.

Kira Stopajı yönünden ve Mali müşavirlik stopajı yönünden mükellefiyetleri vardır.

İRTİBAT BÜROSU VE YABANCI MERKEZLİ ŞUBE ARASINDAKİ FARK VE BENZERLİKLER

İrtibat büroları Ticari faaliyet yürütemezler, Yabancı merkezli şubeler mutlaka Ticari faaliyet yürütmek zorundadır.
İrtibat büroları T.T.K. ve V.U.K.na göre defter tutma ve Ticaret Sicil işlemlerini yapmak zorunda değillerdir. Yabancı merkezli şubeler T.T.K. ve V.U.K.na göre defter tutma ve Ticaret Sicil işlemlerini yapmak zorundadırlar.
İrtibat büroları G.V., K.V., KDV mükellefiyetlikleri yoktur sadece muhtasarda kira ve mali müşavir stopajı için mükellefiyet açtırırlar. Yabancı merkezli şubelerin Dar mükellef olarak Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, KDV mükellefiyetlikleri vardır.
Her ikisi de aşağıdaki kanun ve yönetmeliklere göre Sanayi ve Teknoloji Bakanlığında Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müdürlüğüne bildirim ve formları verirler.

1- Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu 05.06.2003 tarih 4875 sayılı Resmî Gazete

2- Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu Uygulama Yönet.20.08.2003 tarih 25205 sayılı R.G.)

3- Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu Uygulama Yönetmeliği Hakkında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik 03.07.2012 tarih 28342 sayılı RG)

31.07.2023